Palca Kurrizore

Përshkrimi Makroskopik i Palcës Kurrizore
Palca kurrizore është pjesë e SNQ, bashke me trurin me të cilin është e lidhur drejtpërsëdrejti. Ndodhet në shtyllën kurrizore dhe ka formën e një cilindri të gjatë, paksa i shtypur para dhe mbrapa, i gjatë rreth 44 cm, me një diametër mesatar 1 cm dhe peshe 28 g. Lidhet me periferinë me një seri dyfishe prej 33 nervash shpinore që dalin nga shtylla kurrizore nëpërmjet vrimave ndërvertebrore. Çdo nerv degëzohet në dy rrënje, një të parë dhe një të pasme, që janë të lidhur me palcën kurrizore.

Gjatë viteve të para të jetës shtylla e qafës dhe pjesa përkatëse e palcës kurrizore rriten njësoj, ndërsa shtylla e gjoksit dhe e barkut rriten me shume se palca përkatëse. Ky fenomen bën të mundur që në fund të zhvillimit palca kurrizore mos ta mbushi tërësisht në gjatësi shtyllën kurrizore duke u ndalur në vertebrën e dyte të zonës së mesit. Meqë nervat shpinore dalin nga shtylla kurrizore nëpërmjet vrimave përkatëse ndërvertebrore, si pasoje nervat e parë shpinore bëjnë një rruge horizontale për të dale tek vrima e emergjencës, ndërsa të tjerët bëjnë një rruge me të pjerrët, derisa të fundit janë të detyruar të shkojnë pothuajse vertikalisht në crimat përkatëse. Palca kurrizore(PK) është e rrethuar nga tre fletëza lidhëse qendërsynuese, meningjet shpinore.

Ne pjesën e poshtme PK hollohet në konin placor ndërsa meningjet të fijen fundore që fiksohet në faqen e mbrapme të kockës së bishtit si ligament i bishtit. Ky ligament është e element qëndrueshmërie për palcën dhe ndihmon për ta mbajtur në pozicion qendror në kanalin kurrizor. Kështu lëngu i shtyllës jo vetëm që e suhqen paceb por dhe e mbron duke zbutur trumat dhe shtypjet me skeletin.

PK nuk është uniforme, por ka dy pjesë me të zgjeruara, një në nivelin e qafës (fryrja cervikale) dhe një në nivelin e belit (fryrja lombare). Këto fryrje janë pasoje e pranisë së gjymtyrëve të sipërme e të poshtme. Tek gjymtyrët në fakt ndodhen shume muskuj dhe një inervim kompleks si lëvizor dhe ndijor, prandaj fibrat nervore janë të shumta. Kjo sjell një numër me të madh dhe volum të lartë në pjesën përkatëse të PK, që sjell dhe fryrjet.

Ne sipërfaqe PK ka disa hulli gjatësore që përshkojnë të gjithën. Pk ndhat në nënujësi që quhen neuromere në të djathte dhe në të majte të të cilëve shfaqën dy rrënjë një e parme dhe një e pasme. E parmja përbëhet nga aksone neuronesh lëvizore që inervojnë muskujt skeletore, ose muskulaturën e lëmuar dhe gjëndrat. Rrënja e pasme përbëhet nga aksone neuronesh pseudounipolare që vendosen në nyjet shpinore dhe e i çojnë PK informacionet që marrin nga periferia.
Struktura e Palcës Kurrizore
Në seksionin e prerjes tërthore të PK vihet re se lënda gri ndodhet në qendër ndërsa e bardha në periferi. Në qendër PK përshkohet nga një kanal i holle që quhet kanali qendror i cili vazhdon në shtyllën e trurit dhe brenda tij mban lëngun e shtyllës kurrizore.

Lënda gri është ne formë fluture. Pjesa tërthore është lidhja gri ku kalon kanali qendror, ndërsa krahët ndahet në të parme e të pasme.

Nëse e shikojmë në mënyrë tredimensionale lënda gri përbehet nga shtylla me neurone, ndërsa e bardha nga fibra nervore që transportojnë impulset. Quhen shtylla neuronesh nëse janë të gjatë përndryshe marrin emrin bërthama.

Lënda e bardhe e përbëre nga fibra nervore kryesisht me mielinë ndahet nga grija nga disa kordonë. Në çdo gjysme të PK dallohen një kordon i pasem, një anësor dhe një perparem.
Substanca Gri e Shtyllës Kurrizore
Substanca gri ka neurone me akson të gjatë me mielinë që del nga ajo dhe neurone me akson të shkurtër pa mielinë që rijnë brenda saj.

Neuronet lëvizore grupohen në pjesën e parme ku formojnë shtylla me gjatësi të ndryshme ose bërthama. Janë neurone multipolare dhe aksonët e tyre përshkojnë lenden e bardhe mes dy kordonëve dhe shfaqën të veshur me mielinë. Pasi dalin nga palca bëjnë pjesë në rrënjët e parme të nervave shpinore. Ndahen në alfa dhe gama ku të parët shërbejnë për fibrat muskulore të lëmuara skeletore ku degëzohen dhe çdo dege krijon sinaps me një fibër muskulore, ndërsa të dytët inervojnë muskulaturën e lëmuar të boshtit neuromuskulor.

Me hark reflektor kuptojmë kur një akson pasi del nga palca arrin në një muskul..